Elke CDA-leiderschapswissel is een drama

Op 23 juni, toen de strijd om het lijsttrekkerschap van het CDA nog maar net was begonnen, concludeerde historicus PG Kroeger al - op basis van alle ervaringen tot dan toe - in Betrouwbare Bronnen dat elke machtsoverdracht in die partij een drama is.

Nog voor het CDA als partij bestond ging het al alle kanten op. Het vinden van een aanvoerder voor de Kamerverkiezingen van 1977 was al een hele hijs en toen moest de definitieve fusie tot één club (in 1980) nog komen. Dries van Agt wilde beslist niet, hij had al een andere baan nota bene. En zo ging het steeds weer.

De komst van Ruud Lubbers was het gevolg van een manoeuvre van de hogeschool der politiek door Jan de Koning, de man die eigenlijk naar voren geschoven zou worden. Lubbers maakte jaren later van zijn eigen opvolging een soort operadrama in vele bedrijven. Ook het aantreden van Jan Peter Balkenende was een drama. En zijn vertrek ook.

PG Kroeger vertelt over deze crisistoestanden uit eigen waarneming en dat maakt zowel de beschrijvingen ervan als de onbekende aspecten extra smeuïg. Veel ervan is ook voor het CDA van vandaag herkenbaar. Dat helpt ook doorgronden waarom bijvoorbeeld Wopke Hoekstra op het laatste moment terugschrok en Hugo de Jonge zo’n ongebruikelijk profiel heeft voor een CDA-lijsttrekker.

Ruud Lubbers werd aanvoerder na eerst ‘een positieve grondhouding’ te hebben ingenomen. Maar wie was Madeleen? En wat is ‘een Madeleen-gesprek’? En wie was ‘Mol die de bui al zag hangen’?

Leiderschap, twijfels en strijd in de binnenste binnenkant van een machtspartij. PG: “Politiek is een spijkerhard vak zonder mededogen.”